Berlijn: Metropool tussen twee werelden

Dag 1: Van Groningen naar Berlijn: Aankomst bij Kurfürstendamm en Gedächtniskirche

Vandaag beginnen we de reis naar Berlijn vanuit Groningen en komen aan het eind van de dag aan bij ons hotel. We dineren met elkaar op loopafstand van het hotel.

Dag 2: Rijksdag, via Potsdamer Platz naar Alex

Vandaag reizen we per openbaar vervoer naar de Rijksdag. Vanaf het dak van de Rijksdag hebben we een prachtig overzicht over de omgeving. Als geen ander gebouw belichaamt de Rijksdag de moeizame geschiedenis van Duitsland met de democratie. En als geen ander gebouw symboliseert de Rijksdag de overwinning van de democratie en de menselijkheid van de Duitse Natie. Vandaar wandelen we langs de Brandenburger Tor en het Holocaust Monument naar de Potsdamer Platz waar gelegenheid is om te lunchen. 

Daarna gaan we per ov naar Unter der Linden en lopen langs allerlei bezienswaardigheden naar de Alexanderplatz. Van daar rijden we met de S-Bahn weer terug richting ons hotel. Onderweg stappen we uit bij station Friedrichstrasse. Dit was ooit de enige doorgang waar West-Berlijners met de S-Bahn Oost-Berlijn konden bereiken. We bekijken de omgeving van het station en reizen dan per S-Bahn weer terug naar het station Zoologischer Garten, vlakbij het hotel.

Dag 3: Gedenkstätte Berliner Mauer en Alexanderplatz

Vanmorgen vertrekken we per openbaar vervoer naar de Nordbahnhof. Van hier lopen we naar de Gedenkstätte Berliner Mauer. Dit is een openluchtmuseum met een bezoekerscentrum dat over de Berlijnse Muur gaat. Ernaast ligt een gedeelte van de oorspronkelijke versperringen met wachttorens, prikkeldraad en patrouillewegen. Dan reizen we per tram over de Bernauerstrasse. Hier liep de grens precies langs de buitenmuren van de huizen. In de eerste dagen na de bouw van de muur hebben vele mensen geprobeerd om via de ramen naar de vrijheid te springen. 

We lopen een stukje door de wijk Prenzlauer Berg. Hier concentreerde de DDR allerlei jonge mensen die in de jaren 1970 en -80 niet in het gareel wilden lopen. Hier werd de Oost-Duitse avantgarde gehuisvest. Hier stimuleerden vrije denkers en kunstenaars elkaar. Nu wordt de destijds totaal vervallen wijk prachtig gerestaureerd.

We reizen per tram naar de Alexanderplatz. Ooit het hart van de Berlijnse volkscultuur. Na de oorlog werd het door de DDR als prestigeplaats voor de overwinning van het socialisme tot een gigantische paradeplaats omgebouwd. We lunchen in een oud stukje Berlijn waar nog iets van de vooroorlogse bebouwing bewaard is gebleven.

Na de lunch reizen we naar misschien wel de beroemdste grenspost tussen oost en west, namelijk Checkpoint Charlie. Hier is het museum Haus am Checkpoint Charlie gevestigd. Het is een van de drukstbezochte attracties van Berlijn, maar voor degene die doorzet geeft het een zeer uitvoerig beeld van wat de grens tussen DDR en Bondsrepubliek in het dagelijks leven betekende. Het is tevens een eerbetoon aan de velen die met enorme risico’s, moed en vindingrijkheid geprobeerd hebben aan de onvrijheid te ontsnappen. Een bezoek aan het museum is facultatief. 

Inmiddels is deze omgeving enorm opgeleukt waardoor de grauwe aanwezigheid van deze genadeloze grens wat wordt weggedrukt. 

We lopen nog een stukje langs de Zimmerstrasse en keren daarna terug nar het hotel.

Dag 4: Van Rathaus Schöneberg via de East Side Gallery en Hohenschönhausen

Vandaag rijden we per Asgardbus langs het Rathaus Schöneberg. Op het balkon van dit gebouw, destijds het gemeentehuis van burgemeester Willy Brandt van West-Berlijn, sprak president Kennedy kort na de bouw van de muur de historische woorden “Ich bin ein Berliner”. Woorden die voor de angstige West-Berlijners een ongelooflijke betekenis hadden in die bange dagen. We rijden langs het Victoriapark waar het Kreuzbergmonument staat.

Dan reizen we verder naar de luchthaven Tempelhof. Het is niet alleen een kolossaal en indrukwekkend gebouwencomplex, maar vooral ook een monument voor de Blokkade van Berlijn die in 1948 en 1949 elf maande duurde en waardoor de twee miljoen West-Berlijners uitsluitend door de lucht van voedsel, kleding, medicamenten, steenkool en andere brandstoffen werden voorzien.

We vervolgen onze weg naar het Treptower Park waar het grote Russische monument ter herdenking aan de circa 300.000 Sovjetsoldaten die bij de verovering van Berlijn in 1945 zijn gevallen.

Dan rijden we langs de rivier de Spree naar de Oberbaumbrücke en de Mühlenstrasse. Hier zien we de East Side Gallery, een stuk van de muur dat na de Wende door kunstenaars is beschilderd. Het beroemdste beeld is wel de “kus” van Honecker en Brezjnev. De destijds troosteloze omgeving wordt tegenwoordig in hoog tempo omgebouwd tot een belangrijk zakencentrum. Hier is ook gelegenheid te lunchen. 

Na de lunch vervolgen we onze weg naar Hohenschönhausen. Hier was de belangrijkste gevangenis van het Oost-Duitse Ministerium für Staatssicherheit, kortweg: Stasi, gevestigd. Het is een officiële Gedenkstätte, waar we een rondleiding krijgen.

Na dit bezoek rijden we via de Bornholmerstrasse, de plaats waar de eerste slagboom op 9 november 1989 openging, terug naar ons hotel.

Dag 5: Schloss Cecilienhof in Potsdam en meer

Deze dag vertrekken we met de bus naar Potsdam. We rijden over de Glienicke Brücke, de plaats waar diplomaten, maar vooral ook gesnapte geheim agenten werden uitgewisseld. Onder andere U2 piloot Gary Powers, neergeschoten boven Kazachstan, liep hier voor het oog van de wereldpers in 1962 naar de vrijheid. We bezoeken Schloss Cecilienhof, de villa waar in juni 1945 de overwinnaars van Duitsland, Stalin, Truman en Churchill verbleven tijdens de Conferentie van Potsdam. Hier werd de deling van Duitsland definitief.

Daarna rijden we terug naar Berlijn. Daar zijn er mogelijkheden om naar keuze interessante dingen in Berlijn te bezoeken. Terugkomend van Potsdam komen we langs Schloss Charlottenburg. Niet alleen een prachtig rococopaleis met een schitterende baroktuin, maar ook een plaats waar enkele bijzondere musea te vinden zijn. In de eerste plaats is er het Käthe Kollwitz Museum, gewijd aan deze belangrijke Berlijnse kunstenares. Maar ook het Berggruen Museum is interessant. De familie Berggruen verzamelde een grote collecte expressionistische kunst en door persoonlijke vriendschap met Pablo Picasso bezit het museum ook een grote collectie werken van deze kunstenaar. Per lijnbus, Lijn M 45 is Bahnhof Zoo eenvoudig te bereiken. Voor degenen die een bezoek aan het indrukwekkende Jüdisches Museum willen brengen kan ik daar met onze bus heenrijden. Natuurlijk kunnen de deelnemers ook andere activiteiten ondernemen.

’s Avonds genieten we in de buurt van het hotel van een gezamenlijke maaltijd.

Dag 6: Terugreis naar Groningen

Vandaag rijden wij terug naar Groningen.